Awaria skrzyni biegów – to temat, który może spędzać sen z powiek. Wiąże się on ze skomplikowaną diagnostyką, a co za tym idzie – wysokimi kosztami. Trudno jednak wyobrazić sobie eksploatację pojazdu bez tego sprawnego podzespołu. Jakie są rodzaje skrzyń biegów? Jakie są objawy awarii skrzyń biegów? Ile kosztuje jej regeneracja? W dalszej części artykułu odpowiemy na powyższe pytania.

Spis treści

1. Skrzynia biegów – czym jest i do czego służy?
2. Awaria skrzyni biegów. Przyczyny usterki. Jak może do tego dojść?
3. Objawy uszkodzenia skrzyni biegów
4. Naprawa skrzyni biegów – koszt i szczegóły naprawy
5. Zepsuta skrzynia biegów – nie daj się awarii

Każdy pojazd wyposażony jest w układ przeniesienia napędu. Wraz z postępem technologii zmiana przełożeń stawała się coraz przyjemniejsza i łagodniejsza. Nie wymyślono jednak układu zapewniającego jego bezawaryjne użytkowanie.Zepsuta skrzynia biegów jest zatem wciąż aktualnym tematem wśród kierowców i mechaników. Czy jest to groźna awaria? I jak sobie z nią poradzić? Wyjaśniamy!

Skrzynia biegów – czym jest i do czego służy?

Skrzynia biegów to mechanizm, który pozwala na zmianę przełożenia mocy na napęd. Dzięki temu możliwe jest efektywne wykorzystanie działania silnika. Przy zmianie biegu na wyższy zwiększa się moc pojazdu, ale zmniejsza się moment obrotowy. Aby zrozumieć ten mechanizm działania, wyobraź sobie, że wytworzona energia odpowiada za to, z jaką prędkością uderzysz w mur, a moment obrotowy – jak daleko ten mur przesuniesz.

Zastosowanie kół zębatych o różnej średnicy sprawia, że prędkość obrotowa tych kół różni się od siebie. W układzie 1:1 koło napędzane obraca się z tą samą prędkością co napędzające. Gdy przełożenie wynosi 1:2, oznacza to, że koło napędzane obraca się z prędkością wyższą niż koło napędzające. Przypomnij sobie, jak działają przerzutki w rowerach. Jest to ten sam mechanizm, a pracę przerzutek w tym przypadku jest znacznie łatwiej zaobserwować.

Wraz z rozwojem technologii w zakresie skrzyń biegów układy te bardzo ewoluowały. Pierwsze mechanizmy napędowe miały jeden bieg, więc pojazdy były bardzo powolne i nieekonomiczne. Postęp wymusił więc na konstruktorach dodawanie kolejnych przełożeń, w wyniku czego powstały dziewięciobiegowe skrzynie biegów. Niestety niedoskonałość silnika spalinowego sprawia, że działa on optymalnie w bardzo wąskim zakresie obrotów. 

Największy udział w rozwoju skrzyń biegów miał motorsport. To właśnie tam pojawiały się przełomowe rozwiązania konstrukcyjne – nowe materiały, proste zęby, sekwencyjna zmiana biegów, najpierw mechaniczna, później sterowana elektronicznie za pomocą łopatek pod kierownicą. Wiele z tych rozwiązań z powodzeniem udało się zaimplementować w pojazdach cywilnych. Skrzynie stały się ciche, bardziej precyzyjne oraz bardziej wydajne. 

Przeczytaj również: Wymiana uszczelki pod głowicą. Objawy awarii, wymiana i koszty

Wyróżnia się dwa główne rodzaje skrzyń biegów: manualną i automatyczną. Automatyczne z kolei można podzielić na następujące typy:

• klasyczna, hydrauliczna,

• dwusprzęgłowa, tak zwana DSG (ang. Direct Shift Gearbox),

• bezstopniowa, tak zwana CVT (ang. Continuously Variable Transmission) – najczęściej spotykana w pojazdach o napędzie hybrydowym

Awaria skrzyni biegów może dotyczyć skrzyni każdego typu. Błędy w jej użytkowaniu mogą doprowadzić do degradacji materiału na kołach zębatych lub uszkodzenia zaworów w przypadku skrzyń automatycznych. 

Awaria skrzyni biegów. Przyczyny usterki. Jak może do tego dojść?

Naprawa skrzyni biegów i koszt usługi zostały opisane w dalszej części. Jakie są jednak najczęstsze przyczyny awarii? W przekładniach manualnych zazwyczaj jest to nieumiejętne użytkowanie, wynikające ze zbyt płytko wciśniętego sprzęgła, wrzucania biegów na siłę lub pod obciążeniem zbyt wysokich obrotów podczas redukcji. Dochodzi wówczas do wyłamania zębów kół, które uniemożliwiają prawidłową eksploatację samochodu. Również zużycie łożysk jest jedną z przyczyn usterek skrzyni biegów. 

W skrzyniach automatycznych wygląda to inaczej. Tutaj awarię można wywołać poprzez wrzucanie biegu do jazdy na przód, gdy koła jeszcze kręcą się w trakcie cofania. Bardzo częstą przyczyną awarii automatów jest także przepracowany olej. Niesprawność elementów uszczelniających może doprowadzić do wycieku, a skrzynia ze zbyt niskim poziomem oleju w układzie hydraulicznym nie będzie pracować poprawnie i ulegnie uszkodzeniu wskutek braku smarowania.

Objawy uszkodzenia skrzyni biegów

Nie da się lekceważyć objawów awarii układu przeniesienia napędu. Jest on tak wyczuwalny i utrudniający jazdę, że nawet mniej doświadczeni kierowcy zorientują się, że coś działa nieprawidłowo. Nietypowe odgłosy, nienaturalna praca lewarka zmiany biegów czy wybijanie biegów podczas jazdy – to wyraźnie zauważalne skutki uszkodzeń. Nie wolno ich lekceważyć, gdyż mogą doprowadzić do wypadku, gdy na przykład bieg wypadnie podczas wyprzedzania. 

Awaria skrzyni biegów w systemie manualnym ma wiele objawów. Do głównych należą:

• zgrzytanie przy każdej próbie włożenia biegu,

• luzy na drążku zmiany biegów w pozycji zapiętego biegu,

• gwałtowne ruchy drążka zmiany biegów podczas wciskania gazu,

• wycie podczas jazdy,

• stuknięcia podczas zmian biegów.

Awarie automatycznych skrzyń biegów przejawiają się:

• wyciekami oleju,

• brakiem wysokich biegów,

• brakiem biegu wstecznego,

• częstym, nieuzasadnionym przekładaniem biegów,

• usterką elektroniki skutkująca brakiem reakcji skrzyni na ruchy selektora.

Naprawa skrzyni biegów – koszt i szczegóły naprawy

Ile kosztuje regeneracja skrzyni biegów? Jest to usługa czasochłonna i droga. Koszt naprawy mieści się w przedziale od 500 do 2500 złotych. Zazwyczaj to właśnie sama usługa stanowi największy koszt. Naprawa polega na demontażu całego układu i zajmuje wiele godzin pracy. Do kosztu naprawy dochodzi koszt części zamiennych. Ceny poszczególnych elementów różnią się zasadniczo od siebie w zależności od budowy skrzyni i jej producenta.

Zobacz także: Spalone sprzęgło – przyczyny, objawy i naprawa awarii

Większego wydatku należy spodziewać się w przypadku skrzyń automatycznych. Można przyjąć, że koszt naprawy zaczyna się od 3000 złotych i może sięgnąć nawet 20000 złotych. Cena wynika z budowy skrzyni oraz ilości usterek. Najdroższe w naprawie są skrzynie dwusprzęgłowe. Ich skomplikowana konstrukcja winduje cenę części i usługi. Niestety są też mniej trwałe od klasycznych skrzyń hydraulicznych. 

Skrzynia po wymontowaniu z auta trafia na warsztatowy stół i badane są przyczyny usterki. Przeglądane i szczegółowo sprawdzane są koła zębate, jakość oleju oraz inne elementy. Może się zdarzyć, że regeneracja okaże się zbyt kosztowna. Wówczas nie warto w nią inwestować i lepiej jest wymienić całą skrzynię na nową. Na rynku można znaleźć używane skrzynie w dobrym stanie, jednak takiego zakupu warto dokonywać po uprzednim sprawdzeniu pracy skrzyni zamontowanej wciąż jeszcze w samochodzie sprzedawcy. 

Zepsuta skrzynia biegów – nie daj się awarii

Awaria skrzyni biegów jest kosztowna i przysparza kierowcom wielu kłopotów. W dobie coraz bardziej skomplikowanych układów, wszechobecnej elektroniki i coraz mniej wytrzymałych podzespołów naprawa skrzyni biegów wiąże się z dużym wydatkiem. Warsztaty samochodowe biorą duże pieniądze za doprowadzenie pojazdu do stanu używalności. Warto jednak zlecić naprawę specjaliście od skrzyń biegów, zwłaszcza jeśli awarii uległ automat.

Aby zapobiec awarii, pamiętaj o prawidłowym użytkowaniu skrzyni biegów, pilnuj poziomu oleju i unikaj jady na półsprzęgle. Zapewni to długą żywotność układu napędowego. Rozważ również wybór samochodu z automatyczną skrzynią biegów, która sama płynnie i w odpowiednim momencie zmienia biegi, sprowadzając możliwość powstania usterki do minimum. 

Niestety awarie zdarzają się nawet wówczas, gdy dbasz o prawidłowe użytkowanie skrzyni biegów. Poza czynnikiem ludzkim, usterkę mogą wywołać np. zużyte materiały. Może to doprowadzić do unieruchomienia pojazdu w trasie, co często oznacza stres i dodatkowe koszty. 

Aby uniknąć takiego kłopotu, pamiętaj o odpowiednim ubezpieczeniu. Zapoznaj się z naszą ofertą polis w LINK4 i wybierz dla siebie najlepszą opcję. Aby każda podróż była bezpieczna i komfortowa, zdecyduj się na pakiet Assistance, który zapewnia m.in. holowanie pojazdu, samochód zastępczy czy, w razie konieczności, hotel. Nie daj się zaskoczyć na drodze i skorzystaj z pomocy profesjonalistów!

Wybrany wariant ubezpieczenia Auto Assistance dostępny w LINK4 tylko w pakiecie z OC lub OC/AC. Szczegółowe informacje oraz wyłączenia sprawdź w OWU dostępnym na www.link4.pl.