Dyferencjał – czyli mechanizm różnicowy – to w najprostszych słowach system kół zębatych, który umożliwia poruszanie się poszczególnych elementów z różnymi prędkościami. Jest bardzo istotnym elementem układu napędowego – umożliwia on poruszanie się dwóch kół na tej samej osi z różną prędkością.

Po co dwa koła na tej samej osi mają poruszać się z różną prędkością? Jest to niezbędne przede wszystkim podczas pokonywania zakrętów. Gdy koła skręcają – koło zewnętrzne musi poruszać się z większą prędkością niż to wewnętrzne. Dla przykładu – jeżeli auto skręca w prawo, to koło prawe musi poruszać się wolniej niż to, umieszczone po lewej stronie. Mechanizm różnicowy – poprzez działanie kół zębatych – sprawia, że na konkretne koła kierowany jest odpowiedni moment obrotowy. 

Przeczytaj również: Planowanie głowicy. Na czym polega i kiedy należy to zrobić?

Jeżeli koła poruszałyby się z tą samą prędkością – jedno z nich wpadłoby w poślizg, co prowadziłoby z kolei do utraty kontroli nad samochodem. Brak zróżnicowania napędów mógłby skutkować także nierównomiernym zużyciem opon, a także wielu innych podzespołów układu napędowego. 

Jak widzisz – dyferencjał to bardzo istotny element układu napędowego. Jego początki sięgają… pierwszego tysiąclecia przed naszą erą. Jednak jak działa mechanizm różnicowy w samochodzie?

Dyferencjał – co to takiego? To mechanizm, który składa się z kół zębatych (typu stożkowego). Jest on połączony ze skrzynią biegów i przenosi zwielokrotniony moment obrotowy ze skrzyni na koła. Wszystko to sprawia, że jest to dość mocno obciążony układ.

Moment obrotowy przechodzi z silnika do skrzyni biegów, w których zwielokrotniony jest na wybranym biegu – czyli przełożeniu. Następnie przenoszony jest on za pośrednictwem wałka atakującego – skąd trafia on na koła. W przypadku aut z napędem na tylne koła – tylny dyferencjał (inaczej nazywany tylnym mostem) jest widoczny pod postacią metalowej obudowy umieszczonej pomiędzy kołami. 

Jak wspomnieliśmy wcześniej, tzw. “dyfer” pozwala na obracanie się jednego elementu z inną prędkością od drugiego. Jak to wygląda w praktyce? System kół zębatych przenosi moment przede wszystkim na koło, które wymaga mniejszego momentu obrotowego. W przypadku pokonywania zakrętów – jest to koło znajdujące się po wewnętrznej stronie pokonywanego łuku.

Polecamy także: Łącznik stabilizatora. Co to jest i kiedy wymaga wymiany?

Choć taki mechanizm działania jest niezwykle przydatny podczas pokonywania zakrętów, to jednak czasem może generować problemy z ruszaniem. Tak jest przede wszystkim wtedy, gdy jedno z kół znajduje się na śliskiej powierzchni – a drugie nie. W takiej sytuacji mechanizm różnicowy w samochodzie domyślnie kieruje moc obrotową na koło, które ma mniejsze tarcie. W konsekwencji… ruszenie w takich warunkach jest niezwykle utrudnione.

W związku z tym stosuje się różne wariacje dyferencjału. Najbardziej znany jest tzw. dyferencjał blokowany. Takie rozwiązanie spotyka się w autach terenowych z napędem 4x4. Dzięki temu, po zablokowaniu, każde z kół może obracać się z taką samą prędkością. Dzięki temu możliwe jest skuteczne pokonywanie trudnych tras w off–roadzie. Mechanizm różnicowy ograniczający poślizg stosowany jest także w autach sportowych.

W motorsporcie Istnieje także pojęcie “zaspawany dyfer”. Jest to rodzaj tuningu tego elementu, który sprawia, że auto łatwiej wpada kontrolowany w poślizg. W związku z tym jest to rozwiązanie stosowane głównie w pojazdach, poruszających się po specjalnych torach. Warto zapamiętać, że zaspawany dyfer to rozwiązanie, które zupełnie nie nadaje się do jazdy po drogach publicznych ze względu na nadmierne wpadanie w poślizg. Dlatego takie auto może nie zostać dopuszczone do ruchu. 

Czy mechanizm różnicowy w samochodzie może ulec uszkodzeniu? Jest to układ, który ma stały kontakt z dużymi siłami – w związku z tym z wiekiem może ulegać zużyciu. Jednak jak wyglądają przykładowe objawy zużytego dyferencjału?

Tak naprawdę uszkodzony dyferencjał może prowadzić do tego, że podczas jazdy będziesz słyszeć różnego rodzaju metaliczne hałasy. Stukot, który wydobywa się z podwozia mniej więcej na wysokości nóg kierowcy, jest jednym z bardziej charakterystycznych objawów takiej awarii. W przypadku gdy uszkodzeniu ulegnie tylny dyferencjał – charakterystyczny dźwięk jest słyszalny z tylnej części podwozia. 

Inne przykładowe objawy, z jakimi wiąże się uszkodzony mechanizm różnicowy to drgania na kierownicy lub metaliczne dźwięki podczas skręcania. Prawda jest jednak taka, że te mechaniczne stukoty lub drgania mogą także świadczyć o uszkodzeniach innych elementów. Jeżeli zaczną one występować w Twoim aucie – koniecznie udaj się do warsztatu samochodowego, aby specjalista sprawdził, co powoduje takie objawy. 

Zobacz też: Zawór EGR. Co to jest, jak działa i jak go wyczyścić?

Regeneracja dyferencjału jest wykonywana przez specjalistyczny zakład – nie zrobisz tego w każdym warsztacie. Dobrze jest jednak pojechać do mechanika, który będzie w stanie potwierdzić, że to właśnie w tym elemencie tkwi problem. Mechanik potrzebny będzie także do zdemontowania dyferencjału – w celu jego przekazania do punktu, w którym zostanie on poddany regeneracji. 

Oczywiście – lepiej zapobiegać niż leczyć. A w jaki sposób możesz zadbać o to, aby mechanizm różnicowy nie ulegał zbyt szybkiej eksploatacji? Przede wszystkim zrezygnuj z… szybkiego ruszania na światłach. Okazuje się, że ruszanie z piskiem opon wiąże się z występowaniem bardzo dużych obciążeń na mechanizmie różnicowym.

Dyferencjał to jeden z kluczowych elementów układu napędowego. Odpowiada za przyczepność podczas pokonywania zakrętów – a więc ma ogromny wpływ na bezpieczeństwo. Jeżeli jeździsz spokojnie, nie ruszasz z piskiem opon i stosujesz się do zaleceń producenta auta – “dyfer” może pełnić swoje funkcje przez setki tysięcy kilometrów. 

Dbanie o prawidłowy stan techniczny samochodu jest bardzo istotne dla bezpieczeństwa – Twojego, pasażerów oraz innych uczestników ruchu. Dlatego też niezwykle ważne jest pamiętanie o okresowych badaniach technicznych pojazdu. Każdy właściciel samochodu powinien także bezwzględnie pamiętać o aktualnym ubezpieczeniu odpowiedzialności cywilnej.

OC samochodu to ubezpieczenie, dzięki któremu w przypadku kolizji drogowej, poszkodowane przez kierowcę ubezpieczonego pojazdu osoby trzecie otrzymają odszkodowanie. Wybierz takie ubezpieczenie w LINK4 – gdzie dodatkowo możesz wybrać wiele innych polis komunikacyjnych, w tym Autocasco, NNW czy Assistance.

Szczegółowe informacje o produktach, limitach i wyłączeniach, a także OWU dostępne są na stronie www.link4.pl.