Mandat za jazdę buspasem. Jakie kary grożą kierowcy?

Buspasami nazywa się pasy ruchu wydzielone na jezdni, które są przeznaczone do użytku transportu publicznego. Celem ich tworzenia jest upłynnienie ruchu autobusów tak, by nie tkwiły one w korkach razem z innymi użytkownikami drogi. W ten sposób można rozładować je w określonych godzinach – im więcej osób przesiądzie się z auta na transport publiczny, tym mniejszy sznur pojazdów na głównych arteriach komunikacyjnych miasta. Z tego powodu wydziela się je głównie w miejscach, w których w godzinach szczytu tworzą się największe zatory i opóźnienia w ruchu. 

Przeczytaj też: Mandat za brak pasów. Jakie kary grożą kierowcy?

Buspasy wykorzystywane są obecnie praktycznie w każdym większym mieście na świecie i są jednym z najpopularniejszych rozwiązań dotyczących transportu publicznego. Jeżeli chodzi o historię buspasów w Polsce, to można powiedzieć, że jest to w dalszym ciągu „nowość” na polskich ulicach. Pierwszy polski buspas został utworzony na krakowskich Alejach Trzech Wieszczów na początku XXI wieku. Obecnie rozwiązanie to jest bardzo popularne i można je spotkać w większości polskich miast.

W odróżnieniu od krajów zachodnich, w których buspasy tworzy się przez wybudowanie specjalnego pasa ruchu przeznaczonego dla autobusów, w Polsce powstają one na istniejących już drogach. Skutkiem przeznaczenia jednego z pasów wyłącznie dla ruchu autobusowego są większe korki dla samochodów osobowych, ale dzięki temu pojazdy transportu zbiorowego mogą kursować zgodnie z rozkładem, stając się jednocześnie dużo szybszym sposobem przemieszczania się niż własne auto.

Oznaczenia drogowe dla buspasów

W Polsce buspasy oznacza się w następujący sposób:

• znakami pionowymi D-11 i D-11a „Początek pasa ruchu dla autobusów” – oznaczają, że w danym miejscu rozpoczyna się buspas. Pierwszy z nich wskazuje na to, że dotyczy to prawego pasa ruchu, a drugi – lewego,
• znakami pionowymi D-12 „Pas ruchu dla autobusów” – stosuje się je wtedy, gdy pas ruchu drogowego dla tych pojazdów ma co najmniej 400 metrów. Informują o tym, że buspas obowiązuje na całym odcinku drogi, aż do najbliższego skrzyżowania,
• znakami poziomymi P-22 „BUS” – znajdują się na jezdni i stanowią uzupełnienie wyżej wspomnianych znaków drogowych pionowych.

Z reguły zasady poruszania się buspasem obowiązują przez całą dobę, ale zdarzają się również wyjątki. W wielu miastach, oprócz wspomnianych wyżej oznaczeń, do znaku D-12 dodawana jest tabliczka, na której wyszczególnione są przedziały czasowe, w których obowiązuje buspas. Najczęściej są to godziny poranne oraz popołudniowe, w których występuje największe natężenie ruchu związane z dojazdami do pracy i powrotami do domu. Poza tym oknem godzinowym jest to standardowy pas ruchu, po którym może się poruszać każdy pojazd.

W specyficzny sposób oznacza się również zakończenie buspasa. W tym celu wykorzystuje się zazwyczaj:

• znak pionowy D-14 „Koniec pasa ruchu” lub D-14a „Koniec lewego pasa ruchu”,
• znak pionowy D-12 „Pas ruchu dla autobusów” z tabliczką T-3a „Koniec”.

Z zasady pas ten jest przeznaczone dla transportu publicznego, w tym przede wszystkim autobusów i innych pojazdów komunikacji miejskiej. Wskazuje na to definicja znaków drogowych D-11 i D-12, która znajduje się w Obwieszczeniu Ministra Infrastruktury z dnia 9 września 2019 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach. Można w nim wyczytać, że takie pasy ruchu są przeznaczone tylko dla autobusów miejskich, trolejbusów oraz innych pojazdów wykonujących odpłatny przewóz osób na regularnych liniach.

Kto może jechać buspasem oprócz pojazdów komunikacji miejskiej? Odpowiedź na to pytanie nie wcale nie jest taka prosta, jak mogłoby się wydawać. Mimo to istnieją pewne warunki, które pozwalają na wykorzystywanie ich również przez innych użytkowników drogi. 

Przepisy mówią m.in. o tym, że z takich pasów ruchu mogą korzystać auta, które są środkami odpłatnego przewozu osób na regularnych liniach. Do grupy tej poza autobusami i trolejbusami kwalifikują się też np. podmiejskie busy czy szkolne autokary.

Oprócz wspomnianych wyżej wyjątków, do korzystania z buspasów dopuszczone mogą być również inne pojazdy. Warunkiem, który musi zostać w takiej sytuacji spełniony, jest zgoda zarządcy drogi oraz umieszczenie pod znakiem D-12 oznaczającym buspas, stosownej tabliczki z informacją o konkretnej grupie pojazdach uprawnionych do tego, by przemieszczać się tym pasem ruchu.

Z jazdy buspasem nie mogą zazwyczaj korzystać taksówkarze, ponieważ nie przewożą oni osób na regularnych liniach i tym samym nie zaliczają się do środków transportu publicznego. Zgodnie z obowiązującymi przepisami jest to jednak możliwe, jeśli pod znakiem pionowym informującym o buspasie lub na oznakowaniu poziomym na jezdni znajduje się dodatkowe oznaczenie: „TAXI”.

W ściśle określonych sytuacjach buspas może równocześnie pełnić funkcję torowiska tramwajowego. Przypadki, w których jest to dopuszczalne, i niezbędne do spełnienia warunki precyzują szczegółowe przepisy. Najważniejsze jest to, że szyny muszą znajdować się na równi z jezdnią tak, by były traktowane jako osobny pas ruchu drogowego. Gdy są oddzielone od drogi krawężnikiem, barierkami ochronnymi lub pasem zieleni, nie jest to możliwe. Konieczne jest też zastosowanie opcjonalnej adnotacji pod znakiem D-11, D-11a lub D-12 („TRAM”).

Pojazdami uprzywilejowanymi do jazdy buspasem mogą być również motocykle i motorowery. Jak wyżej, i tu wymagane jest dodatkowe oznaczenie pod stosownym znakiem. Może ono przybrać formę słowną, np. „Motocykle”, „Motorowery” lub „Rowery”. Dopuszczalne jest też zastosowanie tablic z piktogramami przedstawiającymi te środki transportu.

Ostatnią grupą uprawnioną do korzystania z buspasa są pojazdy przewożące osoby niepełnosprawne, ale też nie wszystkie. Dotyczy to tylko tych, które działają w ramach programu Miejskiego Przewozu Osób Niepełnosprawnych – tzw. MTON. Muszą być one stosowanie oznakowane, a na danym odcinku pasa ruchu powinno znaleźć się oznaczenie wskazujące na to, że są to pojazdy uprzywilejowane do poruszania się po tej drodze.

Zobacz także: Grzywna a mandat – czym się różnią?

Jazda buspasem a pojazdy elektryczne

Zgodnie z Art. 148a Ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym, jazda buspasem obejmuje obecnie również tzw. pojazdy zeroemisyjne, czyli np. zdobywające w ostatnim czasie coraz większą popularność samochody elektryczne (ale już nie hybrydy). Warto jednak mieć na uwadze to, że ta podstawa prawna wskazuje na pewne ograniczenia w tym zakresie:

• pojazdy elektryczne mogą poruszać się po buspasach do 1 stycznia 2026 r., zgodnie z obecnym stanem prawnym,
• decyzja o tym, czy udostępnić ich posiadaczom taką możliwość, zależy od zarządcy konkretnej drogi, który podejmuje ją w oparciu m.in. o liczbę osób poruszających się takimi samochodami po danym obszarze.

Wyjątki przy korzystaniu z buspasa

Przepisy dopuszczają szczególne sytuacje, w których wjechanie na buspas nie będzie skutkować nałożeniem mandatu. Zaliczają się do nich w szczególności:

• przejeżdżanie przez ten pas ruchu, aby wjechać na własną posesję lub wyjechać z niej i włączyć się do ruchu,
• skręcanie w prawo, jeśli to właśnie z tej strony znajduje się buspas,
• awaria pojazdu, o ile nie zagraża to innym uczestnikom ruchu drogowego i nie prowadzi do zatoru,
• sytuacje awaryjne związane z wyższą koniecznością i chęcią ratowania ludzkiego życia, które jest zagrożone,
• próba uniknięcia kolizji lub przeszkody znajdującej się na obecnym pasie ruchu.

We wszystkich tych sytuacjach trzeba jednak zachować szczególną ostrożność.

Sprawdź również: Prędkości na drogach i mandat za przekroczenie prędkości. Co musisz wiedzieć?

Jak wspomnieliśmy już wcześniej, buspasy znacznie upłynniają ruch komunikacji miejskiej. Niestety, gdy są one tworzone na istniejących już ulicach poprzez wyłączenie jednego z pasów z ruchu, powodują powstawanie jeszcze większych korków wśród pojazdów nieuprawnionych do korzystania z nich. Z tego powodu zniecierpliwieni kierowcy często zjeżdżają na pusty buspas – świadomie lub przez nieuwagę, jeżdżąc „na pamięć”. Przepisy w takiej sytuacji są jednak nieubłagane i przewidują dla niestosujących się do litery prawa zmotoryzowanych stosowną karę.

Oprócz przekroczenia prędkości, jednym z najczęściej popełnianych wykroczeń jest właśnie jazda buspasem. Mandat za to przewinienie obejmuje karę grzywny w wysokości 100 zł oraz 1 punkt karny. Jest on stosunkowo często nakładany m.in. dlatego, że jest to łatwo egzekwowane wykroczenie. Policjanci doskonale wiedzą, w których miejscach najczęściej dochodzi do jego popełnienia, co pozwala im na złapanie niecierpliwych kierowców na gorącym uczynku.

Po przeczytaniu artykułu powinieneś wiedzieć, kto może poruszać się tym specjalnie oznaczonym pasem ruchu oraz jaki mandat za jazdę buspasem czeka na tych kierowców, którzy zdecydują się na jego użycie pomimo zakazów. Kara za bezprawne korzystanie z niego obejmuje wspomniany mandat w wysokości 100 zł oraz 1 punkt karny, który zostanie dopisany do konta kierowcy popełniającego to wykroczenie.

Oprócz posiadania wiedzy na temat prawidłowego poruszania się po drogach, nie powinieneś zapominać o zachowaniu ciągłości ubezpieczenia OC. Nawet jeden dzień braku obowiązkowego ubezpieczenia OC może skutkować nałożeniem kary przez Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny (UFG). Dlatego skorzystaj z kalkulatora, który pomoże wyliczyć wysokość składki ubezpieczenia dla twojego pojazdu. Możesz również zadzwonić pod numer 22 444 44 23 i porozmawiać z naszym doradcą albo spotkać się z agentem współpracującym z LINK4.

Szczegółowe informacje o produktach, limitach i wyłączeniach, a także OWU dostępne są na stronie www.link4.pl.

Zobacz też: OC Hyundai Tucson, OC Jaguar

Jaki jest mandat za jazdę buspasem?

Nieuprawniona jazda buspasem równa się mandatowi na 100 zł i 1 punktowi karnemu.

Jakie pojazdy uprzywilejowane mogą jeździć buspasem?

To zależy od sygnałów drogowych, jakie ustawi zarządca drogi przed rozpoczęciem buspasa. Lokalne przepisy mogą wskazywać na to, że po buspasie będą się legalnie poruszać np. motocykle, rowery, samochody elektryczne, a nawet pojazdy MTON.

Czy z kategorii transportu publicznego tylko autobusy miejskie są uprawnione do jazdy buspasem?

Nie. Wskazuje na to Obwieszczenie Ministra Infrastruktury z dnia 9 września 2019 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach. Do tej grupy zaliczają się również inne pojazdy prouszające się w ruchu drogowym i wykonujące odpłatny przewóz osób na regularnych liniach, np. dalekobieżne autobusy, trolejbusy czy tramwaje.

Czym jest motywowane wprowadzenie buspasów?

Ma to służyć upłynnieniu ruchu drogowego i ograniczeniu korków w godzinach szczytu. Wyznaczenie buspasów sprawia, że więcej osób decyduje się na przesiadkę do komunikacji zbiorowej ze względu na możliwość sprawnego pokonania danego dystansu zamiast stania w długim zatorze.

Źródła:

1. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20190002311