Na czym polega hamowanie awaryjne?

Jeśli masz prawo jazdy, powinieneś opanować manewr hamowania awaryjnego. W sytuacjach nagłego zagrożenia na drodze szybka i skuteczna reakcja może zapobiec wypadkom i uratować życie.

Co to jest hamowanie awaryjne?

Umownie można wyróżnić dwa rodzaje hamowania: zwykłe i awaryjne. Zwykłe hamowanie jest zaplanowane. Odbywa się w kontrolowanych warunkach, gdy kierowca ma czas na reakcję.

Natomiast hamowanie awaryjne odbywa się nagle, w odpowiedzi na niespodziewane zagrożenie, np. wtargnięcie pieszego na jezdnię. Z tego powodu wymaga od kierowcy szybkiego i zdecydowanego działania.

Jak hamować awaryjnie?

W praktyce hamowanie awaryjne polega na wciśnięciu pedału hamulca do oporu. Istnieją jednak dwie szkoły, jak prawidłowo wykonać ten manewr.

Pierwsza szkoła mówi, że pedał hamulca należy wcisnąć równocześnie z pedałem sprzęgła, co ma zapobiec zgaśnięciu silnika przy niskiej prędkości.

Z kolei druga szkoła skupia się na samym pedale hamulca, ponieważ w nagłej sytuacji to właśnie hamulec jest najważniejszy. Ryzyko zgaśnięcia samochodu schodzi wówczas na drugi plan.

W praktyce zatem obie metody są poprawne, ponieważ skutkują całkowitym zatrzymaniem pojazdu.

Kiedy stosować hamowanie awaryjne?

Hamowanie awaryjne należy stosować tylko w przypadku nagłego zagrożenia.

Oto przykładowe sytuacje, kiedy awaryjne hamowanie jest konieczne lub uzasadnione:

• wtargnięcie na jezdnię pieszego lub zwierzęcia;
• nagłe pojawienie się przeszkody na drodze;
• wymuszenie pierwszeństwa przez inny pojazd;
• nagła kolizja poprzedzająca Twój samochód;
• nagłe zatrzymanie pojazdu przed Tobą.

W każdym przypadku należy rozważyć, czy lepszym wyborem będzie zahamować awaryjnie, czy też ominąć przeszkodę.

Na skuteczność hamowania wpływa kilka elementów:

• Szybkość reakcji – odpowiednio wczesne wciśnięcie hamulca wpływa na krótszą drogę hamowania. Im szybciej zareagujesz, tym większą masz szansę bezpiecznie zatrzymać pojazd. Dlatego ważne jest, aby prowadzić samochód, będąc wypoczętym. Dzięki temu możesz uważnie obserwować drogę i przewidywać zagrożenia.
• Umiejętność hamowania awaryjnego – poprzez zdecydowane wciśnięcie pedału hamulca, aż do całkowitego zatrzymania pojazdu. Opcjonalnie, razem z pedałem hamulca można wcisnąć sprzęgło.
• Prawidłowa pozycja za kierownicą – decyduje o ergonomii korzystania z pedału hamulca. Fotel kierowcy powinien być ustawiony w taki sposób, abyś jako kierowca mógł się zaprzeć o pedał hamulca w celu awaryjnego wyhamowania pojazdu.

Sprawność układu hamulcowego – sprawny układ hamulcowy jest niezbędny do skutecznego wyhamowania samochodu w sytuacji awaryjnej. Okresowo należy sprawdzać zużycie różnych części układu hamulcowego, w tym klocków, tarcz, płynu hamulcowego czy opon.

Manewr hamowania awaryjnego powinien zawsze wyglądać tak samo, niezależnie od typu pojazdu, warunków pogodowych czy obecności systemu ABS w samochodzie. Pedał hamulca należy wcisnąć do oporu, aż do całkowitego zatrzymania pojazdu.

Kluczowa jest właściwa ocena sytuacji drogowej i decyzja, czy lepiej zahamować awaryjnie, czy podjąć próbę ominięcia przeszkody.

Hamowanie z ABS

We współczesnych samochodach standardem jest system ABS (ang. Anti-lock Braking System – przeciwblokujący układ hamulcowy), który zapobiega blokowaniu kół podczas hamowania awaryjnego. Tym samym umożliwia kierowcy zachowanie kontroli nad pojazdem poprzez automatyczne pulsacyjne przyhamowywanie i zwalnianie hamulców.

ABS monitoruje prędkość obrotową kół za pomocą czujników. Jeśli system wykryje, że któreś z kół zaczyna się blokować (czyli przestaje się obracać), natychmiast dostosowuje ciśnienie hamulcowe na tym kole, aby zapobiec jego blokadzie. Jako kierowca możesz poczuć pulsowanie pedału hamulca, co jest wynikiem pracy systemu ABS, który wielokrotnie i szybko zmienia ciśnienie hamulcowe.

Hamowanie bez ABS – jak uniknąć zablokowania kół?

W samochodzie bez systemu ABS nie można uniknąć zablokowania kół podczas hamowania awaryjnego. Oznacza to, że przy maksymalnym wciśnięciu pedału hamulca (do podłogi), niemożliwe jest manewrowanie pojazdem. Dlatego tak ważna jest prawidłowa ocena sytuacji na drodze.

Jeśli prowadzisz samochód bez ABS i zauważysz niespodziewaną przeszkodę, możesz podjąć jedną z dwóch decyzji:

• wcisnąć do oporu pedał hamulca w celu całkowitego zatrzymania pojazdu;
• lub wcisnąć pedał hamulca do oporu (koła zostaną zablokowane i pojazd zacznie gwałtownie hamować), a następnie – tuż przed przeszkodą – zwolnić pedał hamulca (koła zostaną odblokowane) i podjąć próbę ominięcia przeszkody.

W samochodzie bez ABS błędem jest próba samodzielnego hamowania pulsacyjnego (poprzez regularne wciskanie i zwalnianie pedału hamulca) w celu wyhamowania pojazdu do zera. Taka technika znacznie wydłuża drogę hamowania, co w przypadku hamowania awaryjnego zwiększa ryzyko kolizji z przeszkodą.

ABS – Anti-lock Braking System

Ogólny sposób działania systemu ABS został już omówiony w poprzednim akapicie. Kiedy kierowca hamuje awaryjnie (wciska pedał hamulca do oporu), samochód automatycznie zaczyna hamować w sposób pulsacyjny, co zapobiega blokowaniu kół.

Brak blokady kół umożliwia manewrowanie pojazdem, co pozwala na awaryjne hamowanie (do oporu) przy jednoczesnej próbie ominięcia przeszkody. Taki manewr nie jest możliwy w samochodzie bez ABS, gdzie blokada kół uniemożliwia kontrolę nad pojazdem podczas hamowania.

ESC – Electronic Stability Control

ESC (ang. Electronic Stability Control) to elektroniczny system stabilizacji toru jazdy, który pomaga kierowcy zachować kontrolę nad pojazdem w sytuacjach awaryjnych. System ten monitoruje różne parametry jazdy, takie jak prędkość, kierunek i siły działające na pojazd.

W przypadku wykrycia utraty kontroli nad pojazdem system ESC automatycznie przyhamowuje poszczególne koła oraz dostosowuje moment obrotowy silnika, aby zapobiec poślizgowi i przywrócić stabilność pojazdu.

AEB – Autinomous Emergency Braking

AEB (ang. Autonomous Emergency Braking) to autonomiczny system awaryjnego hamowania, który wykrywa potencjalne kolizje z przodu pojazdu i automatycznie inicjuje hamowanie, aby zapobiec wypadkowi lub zmniejszyć jego skutki.

System AEB korzysta z czujników, radarów i kamer do monitorowania drogi oraz reagowania na nagłe przeszkody, takie jak inne pojazdy, piesi lub obiekty na drodze.

O ile systemy ABS i ESC są standardem w nowych samochodach, tak już system AEB stanowi zazwyczaj opcję dodatkową lub jest standardem w samochodach wysokiej klasy.

Trening na torze szkoleniowym

Hamowanie awaryjne to stały punkt każdego egzaminu na prawo jazdy. Jeżeli jednak chcesz przećwiczyć hamowanie awaryjne, to najlepszym do tego miejscem będzie tor szkoleniowy, dostępny w centrach doskonalenia techniki jazdy lub przy szkole nauki jazdy.

Na torze szkoleniowym można bezpiecznie i skutecznie nauczyć się prawidłowych technik hamowania w kontrolowanych warunkach, bez obaw o narażenie siebie lub innych uczestników ruchu na niebezpieczeństwo.

Bezpieczne ćwiczenie hamowania awaryjnego umożliwia też symulator jazdy. Standardowy symulator udostępnia realistyczne scenariusze drogowe, różne warunki pogodowe i sytuacje awaryjne, dzięki którym możesz nauczyć się prawidłowych reakcji i technik hamowania.

Rady dla nowych kierowców

Jeśli jesteś świeżo upieczonym kierowcą, możesz skorzystać z kursów doskonalenia jazdy lub wykupić dodatkowe lekcje w szkole nauki jazdy. Zajęcia z instruktorem to najlepszy sposób doskonalenia technik hamowania. Instruktor może na bieżąco reagować na Twoje błędy.

Podczas ćwiczeń skoncentruj się na swoich ruchach i reakcjach. Jeśli wykupisz zajęcia z instruktorem, prawdopodobnie zaczniesz od niewielkiej prędkości, z jakiej przeprowadzisz hamowanie awaryjne. Dzięki temu zyskasz pewność siebie i lepiej wyczujesz reakcje pojazdu.

Większa prędkość oznacza dłuższą drogę hamowania. Zwróć uwagę, że przyrost drogi hamowania jest wprost proporcjonalny do kwadratu przyrostu prędkości.

Oznacza to, że nawet niewielki wzrost prędkości może znacząco zwiększyć drogę hamowania. Na przykład, jeśli prędkość pojazdu podwoi się (np. z 30 km/h do 60 km/h), droga hamowania nie podwoi się, ale zwiększy się czterokrotnie. Oznacza to, że zamiast podwójnej odległości potrzebnej do zatrzymania pojazdu, będzie potrzebna czterokrotnie dłuższa droga, aby zatrzymać pojazd.

Samochody osobowe vs. ciężarówki

Sam sposób hamowania awaryjnego jest dla samochodów osobowych i ciężarowych identyczny – polega na zdecydowanym wciśnięciu pedału hamulca do podłogi.

Natomiast różnice między osobówkami i ciężarówkami dotyczą ich masy oraz drogi hamowania. Ciężarówki mają większą inercję, co oznacza, że potrzebują więcej czasu i odległości, aby całkowicie się zatrzymać.

Motocykle – specyfika hamowania awaryjnego

Hamowanie awaryjne motocyklem wykonuje się poprzez równoczesne naciśnięcie dwóch klamek hamulcowych: przedniej i tylnej.

Manewr hamowania awaryjnego należy wykonywać stopniowo. Dlatego warto wcześniej przećwiczyć awaryjne hamowanie na placu manewrowym lub torze szkoleniowym, aby nauczyć się odpowiednio kontrolować motocykl i bezpiecznie hamować w sytuacjach rzeczywistego zagrożenia na drodze.

Jak dbać o układ hamulcowy?

Kluczem do zachowania układu hamulcowego w dobrym stanie są regularne przeglądy techniczne. Podczas kontroli technicznej, serwisant powinien sprawdzić wszystkie istotne elementy układu: tarcze i klocki, przewody hamulcowe, poziom płynu hamulcowego, a także bieżnik opon.

Najczęstsze błędy kierowców podczas hamowania awaryjnego

Popularnym błędem wśród kierowców samochodów osobowych bez systemu ABS jest hamowanie pulsacyjne, czyli naprzemienne wciskanie i zwalnianie pedału hamulca.

Taki manewr znacząco wydłuża drogę hamowania. Niezależnie od technologii zastosowanych w pojeździe, hamowanie awaryjne należy przeprowadzać poprzez całkowite dociśnięcie pedału hamulca do podłogi.

W przypadku motocyklistów błędem jest korzystanie tylko z jednego hamulca podczas nagłego hamowania, co może doprowadzić do utraty kontroli nad pojazdem lub do wypadnięcia z niego.

Niezależnie czy opanowałeś już hamowanie awaryjne – pamiętaj o obowiązkowym ubezpieczeniu OC. Jest ono wymagane dla wszystkich zarejestrowanych pojazdów mechanicznych. To właśnie dzięki niemu osoba poszkodowana w kolizji drogowej może liczyć na uzyskanie odszkodowania. Dodatkowo pomyśl o wykupieniu dla swojego pojazdu ubezpieczenie AC, ponieważ łatwo uszkodzić pojazd np. o wystające krawężniki, słupki lub barierki. 

AC w LINK4 jest zawierane w formule All Risk, czyli ubezpieczyciel ponosi odpowiedzialność za szkodę, która powstanie na skutek wszelkich nagłych i nieprzewidzianych zdarzeń – poza tymi, które znajdują się w sekcji z wyłączeniami odpowiedzialności ubezpieczyciela w OWU. Dodatkowo możesz wybrać jeden z trzech wariantów likwidacji szkody: ASO, Warsztat bądź Kosztorys.

Sprawdź wysokość składki ubezpieczenia, korzystając z kalkulatora na stronie www.link4.pl lub skontaktuj się bezpośrednio z LINK4 pod numerem 22 444 44 23, lub umów się na rozmowę bezpośrednio z Agentem ubezpieczeniowym.

Szczegółowe informacje o produktach, limitach i wyłączeniach, a także OWU dostępne są na stronie www.link4.pl.

Zobacz też: Ubezpieczenie OC Namysłów, Ubezpieczenie OC Zielona Góra

Mamy nadzieję, że po przeczytaniu tego artykułu wiesz, jak powinno wyglądać awaryjne hamowanie samochodem osobowym, ciężarowym i motocyklem. Przestrzeganie opisanych zasad znacząco zwiększa skuteczność hamowania w sytuacjach na drodze, które wymagają szybkiej reakcji.

Pamiętaj, że każda sytuacja może wymagać konkretnej reakcji. Dlatego w miarę możliwości należy ocenić, czy lepszym wyborem jest hamowanie awaryjne, czy może próba ominięcia przeszkody (lub połączenie obu manewrów, z zachowaniem opisanych zasad).

Jak prawidłowo zatrzymać awaryjnie pojazd?

Awaryjne hamowanie w samochodzie osobowym polega na maksymalnym, zdecydowanym wciśnięciu pedału hamulca (do podłogi). Równocześnie z pedałem hamulca można wcisnąć pedał sprzęgła (dotyczy samochodów z manualną skrzynią biegów), aby zapobiec zgaśnięciu silnika. Wciśnięcie hamulca do oporu to najlepszy sposób hamowania w nagłej sytuacji. Taki manewr zapewnia najkrótszą drogę hamowania.

Czy każdy samochód ma system ABS?

System ABS (przeciwblokujący układ hamulcowy) jest obecnie standardem w każdym nowym samochodzie. W starszych pojazdach nie montowano ABS-u, dlatego na polskich drogach nadal można spotkać samochody pozbawione tego systemu.

Jakie są objawy niesprawnego układu hamulcowego?

Niesprawny układ hamulcowy może objawiać się słabą reakcją hamulców, wibracjami podczas hamowania, ściąganiem pojazdu na bok, dziwnymi dźwiękami (piski, zgrzyty, tarcie), zapaleniem się ostrzegawczych lampek kontrolnych, spadkiem poziomu płynu hamulcowego lub wyczuwalnym zapachem spalenizny po intensywnym hamowaniu.

W razie wystąpienia któregokolwiek z tych objawów konieczna jest natychmiastowa wizyta w warsztacie samochodowym w celu zapewnienia bezpieczeństwa podczas jazdy.

Czy można nauczyć się hamowania awaryjnego samodzielnie?

Tak, można nauczyć się hamowania awaryjnego samodzielnie, ale należy to robić z zachowaniem dużej ostrożności i najlepiej w bezpiecznym, kontrolowanym środowisku. Najlepszym miejscem do ćwiczenia hamowania awaryjnego jest tor szkoleniowy lub plac manewrowy przynależący do szkoły nauki jazdy.

Czy przy hamowaniu trzeba wciskać sprzęgło?

W celu stopniowego zmniejszenia prędkości wystarczy zwolnić pedał gazu i wcisnąć pedał hamulca. Jeśli chcesz zwolnić znacznie, należy dodatkowo wcisnąć sprzęgło i zredukować bieg. Natomiast przy hamowaniu awaryjnym najlepszym ruchem jest równoczesne wciśnięcie pedału hamulca i sprzęgła do podłogi, co pozwala na szybkie zatrzymanie pojazdu i uniknięcie zgaśnięcia silnika.