Statystyki oraz kontekst prawny

Statystyki policyjne mówią jasno: osoby w wieku 18-24 lat, czyli grupa tzw. młodych kierowców charakteryzuje się najwyższym wskaźnikiem liczby wypadków drogowych w Polsce (w przeliczeniu na 10 tys. osób w tej kategorii wiekowej). Przyczyną tego zjawiska jest przede wszystkim brak doświadczenia i brak przewidywania, a tym samym skłonność do podejmowania ryzykownych zachowań. W 2023 r. młodzi kierowcy spowodowali 2898 wypadków drogowych, w których zginęło 275 osób, a 3664 zostały ranne.

Obecny model systemu szkoleniowego i egzaminowania kierowców kładzie duży nacisk na teorię i naukę pod egzamin, zamiast na rzeczywiste umiejętności praktyczne i radzenie sobie w trudnych sytuacjach drogowych. 

Jazda w towarzystwie doświadczonego kierowcy

W styczniu 2025 r. przedstawiono projekt nowelizacji ustawy Prawo o ruchu drogowym, który zakłada szereg zmian w przepisach dotyczących młodych kierowców. Jedną z ważniejszych zmian jest obniżenie minimalnego wieku uzyskania prawa jazdy kategorii B.

Według dotychczasowych przepisów, prawo jazdy kat. B może uzyskać osoba, która ukończyła 18 lat. Nowe zasady zakładają obniżenie progu ubiegania się o prawo jazdy. Od tej porty prawo jazdy będzie mogła uzyskać osoba, która ukończyła 17 lat, jednak wyłącznie pod pewnymi warunkami.

Młodzi kierowcy ubiegający się o prawo jazdy kategorii B będą zobowiązani:

• przedłożyć pisemną zgodę rodziców lub opiekunów prawnych;
• przez 6 miesięcy po otrzymaniu prawa jazdy – prowadzić samochód w towarzystwie dorosłego doświadczonego kierowcy, który ma co najmniej 25 lat, a prawo jazdy kat. B posiada od co najmniej 5 lat. Ponadto osoba towarzysząca nie może podlegać zakazowi prowadzenia pojazdów w ciągu ostatnich 5 lat ani znajdować się pod wpływem alkoholu lub środka działającego podobnie, przy czym to na kierowcy będzie spoczywał obowiązek weryfikacji trzeźwości swojego współpasażera.

W przypadku jazdy bez odpowiedniej osoby towarzyszącej lub w przypadku niespełnienia przez nią wymaganych obowiązków, powyższa sytuacja będzie traktowana jako jazda bez uprawnień, za którą grozi kara aresztu, ograniczenia wolności lub grzywny – nie mniejsza niż 1500 zł. Wymóg co do wieku i okresu posiadania prawa jazdy nie będzie dotyczył instruktorów nauki jazdy, którzy otrzymali odpowiednie uprawnienia.

Samo obniżenie minimalnego wieku uzyskania prawa jazdy kat. B podyktowane jest chęcią wyeliminowania wykluczenia komunikacyjnego, czyli zależności od rodziców w kwestii przemieszczenia się, czy ograniczonego dostępu do środków komunikacji miejskiej w małych miejscowościach i wsiach. Jednak biorąc pod uwagę skłonności młodych kierowców do ryzykownych zachowań, w parze z tym idą przepisy, które mają na celu zwiększenie bezpieczeństwa ruchu drogowego.

Zgodnie z oficjalnym oświadczeniem Ministerstwa Infrastruktury, nowe zasady mają na celu „rozwinięcie u [...] młodych kierujących poczucia odpowiedzialności za kierownicą oraz uświadomienie im niebezpieczeństw wynikających przede wszystkim z nadmiernej i niedostosowanej prędkości do warunków ruchu panujących na drodze”.

Nowy wygląd dokumentu

Prawo jazdy kategorii B, które zostanie wydane młodemu kierowcy, będzie opatrzone specjalnym kodem, którego próżno szukać na standardowej wersji dokumentu.

Zgodnie z projektem ustawy, wspomniany kod będzie wskazywać, że posiadacz prawa jazdy „jest obowiązany kierować pojazdem określonym w prawie jazdy kategorii B, innym niż czterokołowiec, wyłącznie w towarzystwie pasażera spełniającego wymogi określone w art. 8a ust. 2 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami – przez okres 6 miesięcy licząc od dnia uzyskania prawa jazdy, jednak nie dłużej niż do czasu ukończenia 18 lat oraz do czasu ukończenia 18 lat w przypadku przewozu osób poniżej 18 lat”.

Drugą ważną zmianą będzie wprowadzenie okresu próbnego dla młodych kierowców: 17- i 18-latków, którzy zdadzą egzamin na prawo jazdy. Nakłada on na nich pewne ograniczenia, które będą obowiązywać 2 lata w przypadku kierowców 18-letnich oraz 3 lata w przypadku kierowców 17-letnich.

Okres próbny dla młodych kierowców zakłada:

• zerowy poziom alkoholu we krwi lub środka działającego podobnie do alkoholu;
• dozwoloną prędkość jazdy: 50 km/h na obszarze zabudowanym, 80 km/h na obszarze niezabudowanym, 100 km/h na autostradzie i drodze ekspresowej dwujezdniowej;
• zakaz wykonywania przewozu osób taksówką lub w ramach przewozu okazjonalnego (w rozumieniu ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym).

Przeczytaj również: Punkty karne a OC – wszystko, co musisz wiedzieć

Obowiązkową częścią okresu próbnego będzie tzw. kurs dokształcający w zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego (kurs teoretyczny) oraz praktyczne szkolenie w zakresie zagrożeń w ruchu drogowym.

Młody kierowca będzie miał obowiązek odbycia ww. szkolenia i kursu pomiędzy 4. a 12. miesiącem trwania okresu próbnego, a po ich pozytywnym ukończeniu będzie zobowiązany przedstawić staroście odpowiednie zaświadczenia.

Kursy oraz szkolenia dla młodych kierowców będą odbywać się w Ośrodkach Doskonalenia Techniki Jazdy. Jednak z powodu stosunkowo małej ilości takich placówek, ustawodawca dopuści ich współpracę z wojewódzkimi ośrodkami ruchu drogowego lub ośrodkami szkolenia kierowców, które będą posiadać poświadczenie potwierdzające spełnianie dodatkowych wymagań. Uczestnictwo w obowiązkowym kursie i szkoleniu będzie dla kierowców odpłatne.

Ministerstwo Infrastruktury nie precyzuje rodzaju ani zakresu ćwiczeń wymaganych do odbycia w ramach szkolenia praktycznego, jednak mówi się przede wszystkim o poślizgach, które pozwolą odczuć młodemu kierowcy, jak zachowuje się samochód w takiej sytuacji, i że zazwyczaj nie ma wówczas możliwości zapanowania nad autem.

Zatrzymanie prawa jazdy za przekroczenie prędkości o ponad 50 km/h

Surowsze kary za wykroczenia mają dotknąć nie tylko młodych kierowców, ale wszystkich osób kierujących pojazdami.

Zmiany te będą dotyczyć przekroczenia prędkości o więcej niż 50 km/h w obszarze niezabudowanym. Od tej pory, karą za takie wykroczenie będzie zatrzymanie prawa jazdy na okres 3 miesięcy. Wcześniej taka kara groziła wyłącznie za przekroczenie prędkości o więcej niż 50 km/h wyłącznie na obszarze zabudowanym.

Dodatkowo, zgodnie z obowiązującym taryfikatorem, za przekroczenie prędkości od 51 do 60 km/h grozi mandat w wysokości 1500 zł oraz 13 punktów karnych.

Cofnięcie uprawnień do kierowania pojazdami

Do tej pory, zgodnie z ustawą o kierujących pojazdami, jeśli kierowca prowadził pojazd silnikowy pomimo zatrzymania prawa jazdy na okres 3 miesięcy, czas zatrzymania prawa jazdy ulegał przedłużeniu do 6 miesięcy.

Jednak zgodnie z oświadczeniem Ministerstwa Infrastruktury – "powyższe stoi w sprzeczności z zasadami bezpieczeństwa ruchu drogowego, które zakładają, że osoby kierujące pojazdem bez stosownych uprawnień winny być surowo karane". Dlatego od tej pory kierowca kierujący pojazdem mechanicznym pomimo zatrzymania prawa jazdy będzie karany całkowitym odebraniem uprawnień.

Nielegalne wyścigi uliczne jako przestępstwo

Temat kar za udział i organizację nielegalnych wyścigów ulicznych został poruszony w 2024 r. przez międzyresortowy zespół przy Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji.

Jeśli planowane zmiany zostaną wprowadzone, to nielegalne wyścigi uliczne będą traktowane jak przestępstwo i będą skutkowały zakazem prowadzenia pojazdów wydawanym przez sąd. Ponadto, wśród propozycji ministerstwa odnośnie nowych kar mają znaleźć się również inne wykroczenia, takie jak driftowanie czy jazda motocyklem na jednym kole.

Dodatkowa ochrona egzaminatorów

Nowe regulacje prawne mają też objąć egzaminatorów, którzy postulowali o zapewnienie sobie większej ochrony podczas egzaminowania kursantów. Do tej pory ustawa o kierujących pojazdami umożliwiała egzaminatorowi przerwanie egzaminu na prawo jazdy tylko w przypadku, kiedy zachowanie osoby zdającej zagrażało bezpośrednio życiu i zdrowiu uczestników ruchu drogowego.

W nowym brzmieniu ustawy, przerwanie egzaminu będzie dopuszczalne również w sytuacji, gdy kursant narazi na uszkodzenie pojazd egzaminacyjny lub zagrozi bezpieczeństwu egzaminatora albo innych pasażerów pojazdu egzaminacyjnego.

Sprawdź też: Mandat za rozmowę przez telefon. Jakie kary grożą kierowcy?

Obowiązek posiadania ważnego ubezpieczenia OC jest regulowany prawnie i zapisany w ustawie o ubezpieczeniach obowiązkowych. Kara za brak ważnego ubezpieczenia z roku na rok jest coraz wyższa. W latach 2023-2024 miały miejsce aż 4 podwyżki, a kolejna weszła w życie w styczniu 2025 r. Od tej pory maksymalna opłata karna za brak ważnego ubezpieczenia OC wynosi 9330 zł (w przypadku samochodu osobowego), 14 000 zł (w przypadku samochodu ciężarowego) oraz 1560 zł w przypadku motocykla.

Dokładna wysokość kary zależy od liczby dni, które upłynęły od wygaśnięcia poprzedniej polisy. W przypadku przekroczenia czasu o 3 dni, kara finansowa wynosi 1870 zł; od 4 do 14 dni – 4670 zł oraz powyżej 14 dni – 9330 zł (dotyczy samochodów osobowych).

Aby zapewnić sobie bezpieczeństwo oraz uchronić się przed dotkliwym mandatem, każdy kierowca zobowiązany jest wykupić dla swojego pojazdu ubezpieczenie OC. Dobrym pomysłem jest również wykupienie AC (Autocasco). Dzięki AC w LINK4 Twój pojazd jest chroniony przed skutkami kolizji i wypadków. Uzyskasz odszkodowanie, gdy Twoje auto zostanie skradzione bądź zniszczone. Możesz też liczyć na ochronę, gdy pojazd zostanie uszkodzony przez osoby trzecie lub z Twojej winy.

W AC w LINK4 możesz zdecydować się na jeden z trzech wariantów likwidacji szkody. Do wyboru są następujące opcje:

• ASO – naprawisz samochód w autoryzowanej stacji obsługi ASO;
• Warsztat – naprawisz pojazd w dowolnym nieautoryzowanym warsztacie;
• Kosztorys – otrzymasz odszkodowanie opracowane na podstawie kosztorysu szkody, a następnie samodzielnie zdecydujesz o sposobie naprawy.

Jeśli zdecydujesz się na wariant ASO albo Warsztat, możesz dodatkowo rozszerzyć zakres o dodatkową opcję Auto zastępcze na czas naprawy. W takiej sytuacji, kiedy Twoje auto ulegnie wypadkowi i będzie wymagało naprawy w warsztacie, LINK4 zapewni Ci samochód zastępczy do 7 dni.

Jeżeli szukasz towarzystwa ubezpieczeniowego w celu zakupienia ubezpieczenia dla swojego samochodu, sprawdź ofertę LINK4. Na naszej stronie internetowej znajdziesz kalkulator LINK4, który pomoże Ci łatwo obliczyć cenę ubezpieczenia swojego pojazdu.

Zachęcamy również do rozmowy z naszym doradcą pod numerem telefonu 22 444 44 23 lub spotkania się z agentem współpracującym z LINK4.

Szczegółowe informacje o produktach, limitach i wyłączeniach, a także OWU dostępne są na stronie www.link4.pl.

Zobacz też: OC Mitsubishi, OC Nissan

Wprowadzone w 2025 roku zmiany mają na celu zwiększenie bezpieczeństwa na drogach poprzez lepsze przygotowanie młodych kierowców do samodzielnej jazdy. Szczególnie istotną zmianą jest wprowadzenie mechanizmów kontrolnych w początkowym okresie ich doświadczenia za kierownicą. Młodzi kierowcy będą musieli przejść tzw. okres próbny, w którym będą mogli prowadzić samochód wyłącznie w towarzystwie doświadczonego kierowcy.

Dodatkowym obowiązkiem będzie również ukończenie kursu dokształcającego i szkolenia, które będą miały na celu poprawę świadomości kierowców w zakresie bezpieczeństwa na drodze oraz konsekwencji wynikających z nieodpowiedzialnej jazdy.

Zobacz też: Prędkości na drogach i mandat za przekroczenie prędkości. Co musisz wiedzieć?

Kiedy młody kierowca może stracić prawo jazdy w 2025 roku?

Młody kierowca może stracić prawo jazdy dokładnie w tych samych przypadkach, co inni kierowcy. W 2025 roku ma wejść w życie przepis przewidujący zatrzymanie prawa jazdy w sytuacji, kiedy kierowca przekroczy dopuszczalną prędkość jazdy o więcej niż 50 km/h poza obszarem zabudowanym. Do tej pory podobna kara obowiązywała wyłącznie za przekroczenie prędkości o więcej niż 50 km/h wyłącznie w obszarze zabudowanym.

Jakie zmiany w mandatach w 2025 roku?

W 2025 roku ustawodawca nie przewidział żadnych zmian w taryfikatorze mandatów. Oznacza to, że wysokość mandatów oraz liczba punktów karnych za poszczególne wykroczenia pozostaną na tym samym poziomie co w 2024 roku. Jedyną zmianą jest wyższa kara za brak ważnego ubezpieczenia OC, która dla kierowcy samochodu osobowego może wynieść nawet 9330 zł. Dokładna wysokość kary jest uzależniona od liczby dni, które upłynęły od wygaśnięcia poprzedniej polisy.

Ile wynosi kara za brak OC w 2025 roku?

Wysokość kary za brak OC w 2025 roku zależy od rodzaju pojazdy oraz liczby dni, które upłynęły od wygaśnięcia poprzedniego ubezpieczenia. W przypadku samochodów osobowych, nałożona kara finansowa może wynosić od 1870 zł (brak polisy przez 3 dni), nawet do 9330 zł (w przypadku braku ważnej polisy OC powyżej 14 dni).

Czy młody kierowca może przewozić pasażerów?

Tak. Nie ma przepisów, które zakazywałyby lub ograniczały możliwość przewożenia pasażerów przez młodego kierowcę. Jednak szczególna sytuacja dotyczy młodych kierowców w tzw. okresie próbnym. Taki kierowca może prowadzić pojazd tylko pod warunkiem, że na fotelu pasażera znajduje się inny doświadczony kierowca – w wieku co najmniej 25 lat, posiadający prawo jazdy od co najmniej 5 lat. Taki współpasażer nie może podlegać zakazowi prowadzenia pojazdów w ciągu ostatnich 5 lat ani znajdować się pod wpływem alkoholu.

Źródła:

1. https://info.ufg.pl/infoportal/szczegoly/tresci/12